जलम डेहुइया डाइक सम्झनम

 

जलम डेहुइया डाइक सम्झनम


ठोर ठोर बड्री लागल रहट । हावा फेंन चल्टी रहट साँझके समय सित्तर होरहठ । वर्षा पिपल चौटारा मे बैठल जाने का सम्झठी । असिन लागे ऊ बहुट गहिरसे बिटल डिनके याड मे डुबल बटी । वर्षा हे उ स्कूलमे पहरलक, याड नै अइना टे बाट नै हो । जोन स्कूलमे बचपनसे पह्रे आइन, सालौ से हप्टामे छ डिन उहे स्कूलमे आढा डिन संघर्यन सँगे खेल्के पहरके बिटल । 



वर्षक ऊ रेश्मी भुत्तला, हावा सरसरसर उरैटी रहिन । ऊ सुन्डर अनुहार हे हावा आके भुटलाले छोपडिन । वर्षा अपन भुटला सवर्टी शान्ट स्वभावमे याडमे डुबल रठी । सौटिन्या डाइक करल बेह्वारसे हुँकार मन डुखल रहिन ।  वर्षा अपन जन्म डेना डाइ हे डेख्ना टे डुरके बाट हो एक घुट्का डुढ फेन चुसे नैपैलीन । टर वर्षा अपन डाडा के बटाइल घटनाके याड अइठिन । वर्षा छोटमे सौटिन्या डाइक हेल्हासे रोइटी डाडक् कोनामे जाके डाइक बाट सुनैना करीन । उह बेला डाडा राजु कना करिन बाबु ऊ टोर जलम डेहल डाइ नै हो टबे टुही असिक कराइट । हमार जलम डेना डाइटे टुही जल्माके यी संसारसे बिडा होके गैसेकल । डाडा राजु फोटो डेखैटी कना करिन । ओ अपन जिन्डगीक् कठा सुनैना करि । 





बाबु वर्षा जब मै पाँच छ वर्षके रहुँ उहेबेला डाइ हम्रहिन सडाके लाग छोरके गैगिल । डाइ बहुट कमजोर रहे । बहुट माया करे मही । बाबा डाइक लाग लानल फलफूल स्याउ, अंगुर अप्नफे खाए ओ मही फे खवाए । डाइ कहे राजु छावा टै बहुट कमजोर बटे ले फलफूल खा । टर मै कहुँ नाइ डाइ टै बेराम बटे टै खा कहुँ ट डाइक् आँखिमसे आँश गिरे लागिस । डाइ कहे राजु टै मोर चिन्टा ना कर । मोर टे आज हो कि काल्ह पटा नै हो ।



डिन बिटटी गैल एक डिन डाइ अचानक बहुट जोरसे बेराम होगैल । डाइ हे अस्पटाल मे लैगिलाँ । उहे डिनसे मै डाईक आवाज नै सुने पैनु । उहे डिनसे मै डाईक डंडुर कोनासे अलग होगैनु । डाई मही छोर्के बहुट डुर गैगिल, कबु नै घुम्ना कैक । जब अस्पटालसे एम्बुलेन्स आइल टे मै बहुट खुशी हुइनु मोर डाई आइल कैहिके । मै डौरटी गैनु बाबक कोनामे एक छुटीमुटी बच्चा डेख्नु । बाबक आँखी रोके लाल होरठिस । बाबासे पुछ्नु, बाबा इ के हो ? बाबा कहल टोर बाबु हो उ टै रहिस। मै अन्जान बालक टुहिन हे डेख्के बहुट खुशी हुइनु । एक घचिक पाछे डाईहे निकर्लै डाई निडाईल जसिन रहे । बाबु टै जोरजोरसे रोइटहिस । मै डाइहे जगाई गैनु । डाइ डाइ उठ बाबु रोइटा कटी मै बहुट जगैनु टर डाइ निजागल । मै रोइलग्नु, महिन औरे मनै डाइसे अलग करैना प्रयास कर्लै । मै बहुट रोइनु । डाई कुछ नै बोलल, एकचो फे नै हेरल, चालचुल फे नै करल ट मही मजा नै लागल । डाईक का होगेलिस कैक बहुट रोइनु । भारी भारी मनै फेन रोइटहिट । एकघचिक पाछे डाईहे उठाके लैगिला । ओ ऊ जर्टी रहल डाईक चिटा आजसम झलझली आँखीम आइट । डाइके माया नै पाइल मै एक टुवरा ओ बाबु टै जुन डाईक अनुहार फेंन डेखे नै पैले कटी राजु वर्षासे अपन जानल डेखल सब सुनैना करिट । 




उहे बाट वर्षाहे झलझली याड आइ टहिन । आँखी आँसले भरगिल रठिन ओ अपन डाडा राजुके बाट सम्झठिन । बाबु टै डाईक अनुहार टक डेखे नै पैले ओ डाइक डंडुर कोना कसिन रहट कना फें पटा नै पैले । डाईक् अमृट जसिन डुढ एक घुट्का फे पिए नै पैले । हाँ बाबु टै भुखेले बहुट रोइस । डाईक् कोनक लाग ओ डुढ चुसक लाग । टब बाबा टुही अपन कोनामे लेके भलभल भलभल आँश गिरैटी रोए । बाबा डाईक नाउँ लेना करे ओ कहे मिना कसिन जिम्मेवारी छोर गैले । आज मोर कोनामे एकठो छाई । कैसिक डिउ यी छाई हे डाई के माया । हेरो मिना यी छाई हे । टुहाँर लाग टरपटा, हाँ टुहाँर लाग टपरटा कहिके बहुट रोए । बाबा हे औरे डाई लन्ना मजबुरी हुइलिस टब यी छोट्की डाई हे लानल ओ बाबु टुहिहे छोट्की डाई टोर हेरचाह करे लागल टुही बह्राइल । मै फेंन डाई के माया नै पाके रोइना करु । छोट्की डाई मही ओ टुहिन अपने बच्चा जसिन माया डेह लागल टर जब भैया जल्मल टे टबे से डाईक माया हमार प्रटि कम हुई लग्लिस । ओ हमनसे ज्याडा भैयाके बास्टा करेलागल । 



वर्षा अस्टे अस्टे बाट सम्झटी रठीन । वर्षा डाईक ओ डाडा राजुके माया साठ पाके हुर्कठी । डाडा राजु ओ भैया केसँग खेल्के डिन बिटाई लग्ठी । वर्षाहे याड अइठिन डाडासे स्कूल अइलक सँगे खेल्लक रमैलक । वर्षौ से संघर्यन सँग बिटाईल उ डिन समझके बर्षाके डिलमे माया आइ पुग्ठिन । उहे सँगे बहरलक हँस्लक खेल्लक संघर्यन अपन–अपन जीवनके लक्ष्य ओर डौरल रहिट । सबजे अपन–अपन डौडमे रहिट । टर वर्षा आज अकेली उहे स्कूलके चौटारामे बैठल रही । असिन लागटहिन कोई संघर्यन अइटै टे का नै । मीठ–मीठ सुख डुःखके बाट कर्टी रमैटी हँस्टी । टर यी सब वर्षाके सोंचाईमे रहिजिठिन ।




वर्षा अपन डाडा राजुके डँडुर कोना कबु नै बिस्रैठी । जब छोट्की डाईसे एकठो भैयाके जलम हुइठिन । वर्षा फेंनसेडाईक ऊ डंडुर कोना से डुर हुइ पुग्ली । कारण आप ऊ कोना भैयाके होगिल रहिन । भैया जल्मल पाछे वर्षाके हेरचाह कर्ना सब राजु के उप्पर आजैठिन । वर्षाहे हेर्ना, खवैना लुगा कपरा हेर्ना सब काम राजुके होजिठिन । एकओर बाबा डाईक विछोडके पाछे डारुहे अहार बनैले रहिन । डारु ज्याडा पिलक कारण बाबा फेंन खंन्जरा जाईठिन । राजु बाबाहे सम्झैना फेंन करिट डारु ना पिईश मजा चिज नै हो कहिके । टर बाबा कना करिन टोर डाईक याड भुलाईक लाग पिठु छावा । कुछ डिन पाछे बाबाक् फे डारुक् कारण ज्यान चलजैठिन । बाबाक् मृत्यु पाछे राजु ओ बर्षाक् सौटिन्या डाई औरे थारुके सँग चल जैठिन । 



राजु ओ वर्षाके जिन्डगी मे अन्ढरिया परजैठिन । छोटी उमेरमे बिना बाबा डाईक । डुनु जहनके जीवन आँश मे बिटे लग्लिन । का खाउँ का लगाउँ कसिक करी । डुनु जने अलपत्रे होजैठैं । राजु ओ वर्षाके जिन्डगी पल भरमे करोट लेह पुग्ठिन । हँस्टी रमैटी खेल्टी जिन्डगीमे आँढी, आके सारा कुछ उराके लैगिल रहिन । विछोडमे विछोड, डुःखमे डुःख ठप्टी जैठिन । डाईके मृत्यु पाछे, बाबाके मृत्यु ओ बाबाके मृत्यु पाछे छोट्की डाइ फेन चालजैठिन । अनौठा बा यी संसारके जिन्डगी ना मरे सकेजाइठ ना जिए । कबु खुशी टे कबु हाँसो कबु मिलन टे कबु बिछोड कबु आँशु टे कबु ओठ म खुशी के मुस्कान आइ पुगट । डाइ ना बाबाके लर्का राजु ओ वर्षा । समुन्डर के छाल्का मे परल जसिन जिन्डगी होगिल रहिन डुनु जहनके । समस्यासे लट्पटाईल रहिन ।




वर्षा अपन बयालले उरैटी रहल भुट्ला सवर्टी रठी । बयाल अपन सुरमे चल्टी रहट । वर्षा उहे अपन स्कूलके पिपल चौटारामे बैठल रही । आँश बहके डुन गाल भिजगैल रठिन । छुटिके याड नै अइनाटे बाटे नै रहिन वर्षाके । बाबाके बिटल पाछे डाईफेन औरे ठार्वा लेके गैल पाछे डाडा राजुके करल भूमिका कबु नै बिस्रैठिन । डाई बाबाके माया कैसिन रहट कना पटा नै रहिन । टर डाई ओ बाबा डुनु जहनके भूमिका पूरा करटहिट राजु । छोटीमोटी बाबु, डोंगिल डोंगिल डाइक डुढ पिए नै पैलक । कुछ करे नै सेक्ना बाबु हे हेर्ना, हुुर्कैना सारा जिम्मेवारी राजुके रठिन । वर्षा सम्झठिन अपन डाडाके करल गुन, माया सब कुछ । वर्षा बाबा डाइहे समझके रोइना करी टर राजु बाबु वर्षा हे अपन छाटिम लगाके सुफ्लैना करीट । जिन्गिम कुछ करे नै सेक्ना हुइलक मारे राजु बाबू पर्हाके कुछ बनैना सोच बनाके बाबुहे पह्रैठैं । वर्षाके पह्राई मजा रहिन । हर चिजमे सम्मान पैना करिन । डाइ रटिन टे कत्रा कत्रा खुशि हुइटिन । 



राजु अपन पह्राइ छुटाके वर्षाके भविष्य ओजरार कराईक लाग अपन सारा योजना सपना बडल डेलैं । बाबु वर्षा के जिन्डगी बिग्रे नैडेना बाचा कर्के राट डिन बाबुक सेवामे जिवन सोप डेलैं । बाबुक लुगा ढोडेना, सरसफाइ कराके स्कुल सम्म पठैना ओ लेह जैना रोज डिनके काम रहिन राजुके । राजु अपन ओ बाबुक  जीवन गुजाराके लाग ओ वर्षाके पह्राई खर्च के लाग एकठो होटल मे काम पकर लेठैं । उहे होटलके कमाहीसे ठोरठोर डुनु जहनके गुजारा चले लग्ठिन । होटलमेसे बचल खैना चिज राजु लानिट ओ डुुन डाडु बहिन्या खुशीसे खैना कर्ठै ।




डिन अस्टे चल्टि जैठिन डुनु जहनके । एकओर राजु अपन डाइहे सम्झे पुग्ठै । डाइक हाँठेले भाट खैलक । अपन बठा फलफूल खओइलक । डाइक डंडुर कोनामे सुटलक । डाइके कहल एक–एक बाट राजुके मन खेल्टी रठिन । एस.एल.सी. पाछे राजु वर्षाहे डुर सहरमे भारी कलेजमे पह्रैना सोंच बनाके पठैलै रहिट । वर्षा अपन पह्राई पुरा कर्के आइल रठी । ओ अपन मन बहलाइक लग उहे स्कुल ओर घुमे गैल रठीन ।



पानी अइना हस बड्रि लागल रहठ् । जुर जुर बयाल मे बैठल चिरै चुरुङ्गानके जिन्गिहे सम्झटि रठिन । आँधि अइना हसकर्टि रहठ चिरै चिरचिर चुरचुर कर्टि एहेर आहोर उर्ठै । ना ओइनके घर हुइन ना आँधि पानीसे बच्ना कौनो चिज । रुखुवा चिरैनके घर हुइन कठैं टर उहे रुखुवा आँधिसे टुट्ना हस गिर्हस करठ् । चिरैं घरि उ रुखवामे घरि उ रुखुवामे कर्टि रठैं । बिचारन के जिउ बचैना कर्रा । पानी अइलेसे भिजे पर्ना ना छाइ ना बाबा सबजे अपन जिउ बचैना उपाय लगैले रठैं । सब हजनके डाइ बाबा छोटमे खओइलिन बह्रैलिन ओ उरे सिखाके छोर डेले रहिन । अपन पेटके लाग घाम पानी सहके चह्रे जाइ पर्ना ना ओइनके घर रहिन ना अनाज ढर्ना डेहरि कुठ्ला । ना ओइनके ओहोर्ना बिछौना लुगा रहिन ना घल्ना लुगा । जिन्डगि भर उहे ओहर्ना ओहे घल्ना टब फेन कैसिके जिन्गि कटालेठैं । 




वर्षा चिरैनके जिन्गि हेर्ठिन ओ अपन मनैक जिन्गि सम्झठी । ओइन से कै गुना मजा सम्झठिन अपन जीवन टर अपन फेन ओहे हाल रहिन डाइ ना बाबा । वर्षा चिरैनके जिवन से कुछ सिख्ठिन । अगर चिरैं अत्रा छोट होके आँधी पानी घाम जार सहके दु:ख भुखसे संघर्स करठैं कलेसे मै के हुँ । मोर टे घर बा घाम पानी से बच्ना छंपरा बा, जारेम ओहोर्ना बिछौना लुगा बा, अनाज ढर्ना भाँरा बा । अपन चाहल जसिन लगाइटुँ खाइटुँ टर पन्छिनके लाग टे खैना गाँस टक पटा नै रठिन । काल्ह का हुइ ! कसिन मौसम हुइ! खाइ पैम कि नै पैम ! कहाँ पैम कुछ पटा नै रठिन टब  फेन रमाइल रठैं, आकाश मे उरल रठैं । जिन्गिम कबु हार नै खैठैं । अपन जिन्गिक लक्ष्य ओर लागल रठैं । अन्तमे शरिर हे ठेगान लगुइया कोइ नै रठिन । वर्षा घण्टौ सम ओहे ठाँउमे बैठल चिरैनके जिन्गि ओ अपन  हे सम्झठिन । हुकार मे एकठो लावा उत्साह जोस ओ जिन्गिम कुछ कर्के डेखैना हिम्मट जग्ठिन वर्षा के । 



ओहोर बाबु घण्टौंसम्म घरे नै अइलक कारण छट्पटि लाग्टहिन ओ वर्षा हे खोजे निकर पर्लै । वर्षा उहै स्कुलके पिपल चौटारामे उहे अवस्ठामे बैठल रही । राजु खोजट–खोजट उहै पुग्जिठैं । राजु वर्षाके लग्गे जैठैं ओ बाबुक सामु बैठजिठैं । वर्षाके आँखिमसे आँस बहल डेख्के राजु वर्षासे पुछे लग्ठैं । बाबु का हुइल ? काहे रोइटे बटा ?  वर्षा सुमढुर आवाज मे कली डाडा मही यी स्कुल म पहर्लक हँस्लक संघर्यन सँगे खेल्लक ओ छोटीमे टुहिसे यहे पिपरा टिर बैठके भाट खैलक बहुट याड आइल । डाडा टै मही लावा जिन्डगी डेले । डाडा मै टोर यी गुन मै युगौं युग सम्म भुलाई नै सेकम हाँ डाडा हाँ कैक वर्षा, राजुके कोनम खोपसे रोई लग्ठीन । ओ अपन मनक बाट रोरोके कटी रठि । डाडा आज डाइ रहट कलसे कत्रा खुशी परिवार रने रहे । कत्रा मजा जिन्डगी रनेरहे हमार । डाडा मै अपन जलम डेना डाइक एक शब्डफे सुनै नैपैनु । एकर दोस मोर बा । डाडा डाइके हटयारा के हो टुही पटा  बा ? डाडा डाईक हटयारा मै हुँ मोर कारण डाइक मृटयु हुइ पुग्लिस । यडि मै डाइक गर्भम नै अइटु कलसे मोर डाइ ज्यान नै गुमैने रहे । मही जीवन डेके डाई अपन ज्यान डेहे पुगल । कत्रा ढेर मैया करल डाइ मही यी संसार डेखाइल । मही जीवन डेहल अपन ज्यानके कोइ परवाह नै करल । महि यी संसार म छोरके अप्ने चलगैल । कहिके वर्षा खोपसे रोइ लग्ठिन । 




राजु बाबु हे सम्झैटी हुँकार आँश पोछ्टी सुफ्लैटी कठैं । बाबु अप्ने आपहे सम्हार । अपन जीवनके ख्याल कर । टुहीहे डाई यी संसारमे कुछ करके डेखाइक लग जलम डेके गैल बा । यी जिन्गीसे हरेश ना खा । हम्रिहिन डाइक आत्माके खुशीके लग कुछ कर्ना बा ।  मजा काम कर्के, एक नमूना बन्के, लावा जिन्गीक् सुरवाट कर्ना बा । बाबु टै अपन काम कर्टि जा मै हमेशा टुहिन साठ डेम कैक राजु बाचा कर्ठै । ओ अपन जिन्डगीक लक्ष्य पुरा कर्के छोर्ना आँट कर्के लागल रठैं । आखिर वर्षा हे एक डाक्टर बनाके छोर्ठै । समाज सेवाके लाग, पीडिट, डुःखी रोगी हुकन सेवा करक लाग । ओराइल ।


संगम चौधरी....✍️

एक टिप्पणी भेजें

0 टिप्पणियाँ

Close Menu